27-11-1983

‘Hertejoch Zanker of: waarheen zou de torenbouwer bouwen?’

 

Door Ko van Leeuwen 
 
Amsterdam – Holle verre kinderstemmen klinken op. Het toneel is halfduister en op de achtergrond staat een grote drapeaud met de rug naar de zaal gekeerd. Boven de rugleuning is het hoofd van een man zichtbaar. Voorbij die stoel, in de verte, zijn de krullen van een Amsterdamse gevel te zien, want de achterwand van het toneel van het Odeontheater is geopend. Vandaar ook dat er straatgeluiden doorklinken, die de kunstmatig opgeroepen sfeergeluiden mooi meegenomen aanvullen. Het is het begin van de voorstelling Hertejoch Zanker. 
 
Een groepje spelers besloot enige tijd geleden samen zomaar een maand aan zoiets als een voorstelling te gaan werken. 
 
Na een maand ideeën verzamelen, doorpraten, ongetwijfeld elkaar betwisten, kwam er de productie Hertejoch Zanker uit. Een intrigerende tite, die Duits aandoet. In die royale salonfauteuil zit dan ook een corpulent heerschap in een grijsgroen kostuum met fluwelen revers. Dat doet ook Duits aan; in elk geval zou jodelen niet misstaan. Uit het borstzakje van het colbert steekt een rijpe banaan. 
 
Misschien zit er een diepzinnig verhaal achter, misschien ook niet. Maar telkens als ik gedurende de voorstelling, die vaak van een ironische humor is voorzien, een opening heb gevonden meen te hebben, klapt vlak daarop het deurtje weer dicht. Zo blijft mij het uitzicht onthouden, dat op verschillende plaatsen in de voorstelling zich aandient. In het begin letterlijk, daarvan profiteert het publiek ook een beetje mee, later in de tekst van de ‘invalide’ Zanker en ook bij de ijverige torenbouwer. 
 
Je kunt met weinig moeite een verhaal en symboliek uit de voorstelling destilleren, maar ik geloof niet dat het daar om gaat. Hertejoch Zanker komt op mij over als een verzameling vondsten, zowel op visueel gebied als wat tekst betreft, die wel aaneengeregen zijn, maar waarvan het verband niet duidelijk gemaakt wordt. Wel een voorstelling om met plezier naar te kijken. Van de tekst hoe je het niet zozeer te hebben, veel ervan is (bewust, Zanker brabbelt maar op halve kracht zijn tekst die hij op papier tikt) niet of nauwelijks te verstaan. 
 
Hertejoch Zanker is ook niet meer dan een ad hoc werkstuk, omdat de acteurs zo graag iets wilden doen, voordat ze met volle toeren aan een grote productie gaan werken. En zo ontstond er een eigentijds spel van beelden die op je netvlies achterblijven als de gebeurtenissen in een droom. Dus lang niet perfect, wel inventief en met gretige onbeschaamde durf van kunstenaars. Tot en met 5 december blijft de voorstelling te zien in het Odeontheater. Daarna is alles weer voorbij. 
 
1983

Ook interessant

{/exp:ce_cache:it}