Orkater gaat met het stuk op tournee en dan rijst direct de vraag: wat is voor bezoekers van Orpheus de urgentie van een verhaal dat zich ruim veertig jaar geleden afspeelde in Amsterdam? Waarom moeten we er naar toe? Orpheus Magazine ging naar een van de voorstellingen in het Bijlmerparktheater en heeft het antwoord: omdat het heerlijk swingend en opzwepend muziektheater is. Zeker, het is een verhaal met rafelranden en droeve gebeurtenissen, maar de humor en vooral de muziek brengen het in een mooi evenwicht. Het thema is ook nog altijd actueel. De Gliphoeve laat op vele gebieden de kloof tussen zwart en wit zien, tussen arm en rijk. Een kloof die niet te overbruggen lijkt.
De Bijlmer, dat was de betonnen droom van stedenbouwkundigen, die achter de tekentafel ‘een veilig leven in licht, lucht en groen’ voor tienduizenden bedachten. Weg uit de schimmelige woningen van de Amsterdamse binnenstad. Intussen naderde, duizenden kilometers verderop, de dag dat Suriname onafhankelijk zou worden en vroegen tienduizenden Surinamers zich af; ‘wie gaat weg en wie blijft hier?’. Zoals toen de Surinamers dachten, denken ook nu nog tienduizenden migranten dat ze in een land van onbegrensde mogelijkheden komen. En zij ontdekken, net als de Surinamers toen, dat niemand hier eigenlijk op ze zit te wachten. Dat ze er onderling maar het beste van moeten maken.
De duizenden Surinamers die in de Bijlmer neerstreken, vonden geen werk, geen betaalbare woonruimte. In 1974 kraakte een groep activisten een van die megaflats. Die binnen de kortste keren de meest Surinaamse plek van Nederland werd, met alle gewoontes en gebruiken uit het moederland. Een oase van saamhorigheid ook, van gedeelde smart is halve smart. Ondanks het beton was het er warm en enerverend. Er ontwikkelde zich een geheel nieuwe lifestyle met eigen kleding, eigen muziek en zelfs een eigen flatband. Tot – mede door uitzichtloosheid, armoede, racisme en moeizaam integreren – de jongeren hun heil dachten te vinden in de heroïne en de flat veranderde in de gevaarlijkste plek van Nederland.
In het theaterstuk is het Etta Trustful (Manoushka Zeegelaar Breeveld), die besluit de oversteek te wagen om haar twee tieners Glenn (Xavier Molijn) en Millie (Dionne Verwey) een betere toekomst te geven. Zij belanden in de Gliphoeve. Vader Stanley blijft ‘voorlopig’ in Suriname. Ze houden via per post verzonden cassettes nog contact. Moeder Etta komt, ondanks haar uitstekende papieren, nergens aan de bak, behalve in de schoonmaak, Millie ontpopt zich tot activist en houdt haar moeder voor dat ze in het land zijn waar ze de bek vol hebben over Zuid-Afrika en de Apartheid, zoon Glenn glijdt langzaam af in het drugsmilieu en wordt daarin een grote jongen. Dat hele verhaal wordt geweldig gedragen door een viermansband, aangevoerd door Gery Mendes, die ook onder meer de rol van vader Stanley speelt. Mendes heeft Surinaamse klassiekers op speelse wijze bewerkt en die muziek is de motor van De Gliphoeve. Met als een van de absolute hoogtepunten een spetterende begrafenismars, als vader Stanley in Suriname blijkt te zijn overleden. Gegarandeerd kippenvel en tegelijk aanleiding om uit de theaterstoel te komen.De rest verklappen we niet. Je moet echt zelf komen kijken.
——————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————
Geert Lageveen
De Gliphoeve is het tweede deel van een drieluik met de migratiegeschiedenis van Nederland als achtergrond en de grote maatschappelijk misstanden die deze tot gevolg had. Maar al te vaak biedt een dergelijk thema nauwelijks ruimte voor luchtigheid en wordt het activistisch theater.
Zo niet De Gliphoeve.
Schrijvers Geert Lageveen, Maarten van Hinte en Bodil de la Parra bewezen met het eerste deel Woiski vs Woiski al dat een ongemakkelijk verhaal toegankelijk verteld kan worden en zo iedereen kan aanspreken.
“Niet alleen Surinamers,” zegt Lageveen, die ook de regie van het stuk heeft gedaan. “En niet alleen in Amsterdam en omgeving. Woiski vs Woiski had ook overal in Nederland succes. Ook De Gliphoeve is een nationaal verhaal. Een verhaal dat de tijdgeest weergeeft en dat tegelijk boven die tijd uitstijgt. Omdat er voor migranten niet zo gek veel is verbeterd.
Tijdens het schrijven kwam ik krantenartikelen tegen met citaten van de toenmalige ministers Van Agt, Lubbers en Van Kemenade: ‘Sociale ramp door komst Surinamers’, ‘Strikte toelatingseisen nodig’, ‘Uitkeringen voor Surinamers moeten omlaag’. De Provinciale Zeeuwse Courant meldde: ‘Komst Surinamers nieuwe ramp voor Zeeland’.
Het idee voor De Gliphoeve ontstond toen ik een radiodocumentaire over de flat hoorde. Ik heb het verhaal klein gemaakt, ik wilde een familie laten zien, die uit elkaar wordt gescheurd. Dat is voor iedereen herkenbaar. Ik heb bij het schrijven ook niets hoeven bedenken wat racisme en uitsluiting betreft. Ik ben getrouwd met een Surinaamse, ik hoor van haar en haar familie hoe het was en hoe het te vaak nog steeds is.”
Het derde deel van de trilogie zal de honderdjarige geschiedenis van Surinamers in Nederland als thema hebben.
-21-1255-1674040761_320_360_s_c1_smart_scale.jpg)
